بررسی آثار تربیتی و جسمی- روانی مرگ در مثنوی مولوی

Authors

غلامرضا صمدیانی

دانشجوی دورۀ دکتری رشتۀ زبان و ادبیات فارسی،گرایش ادبیات عرفانی دانشگاه فردوسی مشهد

abstract

یکی از مسائلی که همواره، بشر را رنج داده، مسئلۀ مرگ و پایان یافتن زندگی است. خداوند در قرآن کریم، مرگ را همچون زندگی، خلقت و آفرینش می خواند . و پیامبر اسلام(ص) مرگ را انتقال از عالمی به عالم دیگر می داند. و مولا علی(ع) انس و اشتیاقش را به مرگ، بیش از علاقۀ کودک به پستان مادر دانسته اسـت و به همین سبب وقتی پس از شصت و سه سال مجاهدت و عبودیت و تلاش بی وقفه و تحمّل رنج ها در راه حق در مسجد کوفه، شمشیر خوارج، فرقش را می شکافد ؛ فریاد بر می آورد که «فزت وربّ الکعبه». امام حسین(ع) در واپسین لحظات عمر در روز عاشورا، مرگ را پلی دانست که مؤمنان را از کنارۀ سختی ها و دشواری ها به ساحل سعادت ها و نعمت های جاوید منتقل می کند وعبور دهندۀ کافران به سوی جهنّم و عذاب است. اصحاب این بزرگواران نیز مرگ را واقعیّت با عظمتی می پندارند که آنان را از زندان طبیعت و محدودیت های جهان حس و رنگ، رها ساخته در عالم ملکوت به جوار رحمت حق می رساند. لغت شناسان، «مرگ» [در پهلوی marg و اوستا mahrka، … از ریشه mar] را باطل شدن قوّت حیوانی وحرارت غریزی، فنای حیات ونیست شدن زندگانی، موت، وفات، اجل و از گیتی رفتن معنی کرده و برای آن مترادف های فراوانی بیان کرده اند. جلال الدین محمد معروف به مولوی، شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم هجری، مرگ و مترادفّات آن را صدها بار در مثنوی بیست و شش هزار بیتی اش به کار برده است. در این پژوهش از روش توصیفی با جستجوی کتابخانه ای در مثنوی بخصوص شرح های شارحانی همچون فروزانفر، شهیدی، استعلامی، محمد تقی جعفری و ...، استفاده کرده ام تا واژه هایی همچون مرگ، موت، فنا، اجل، جسم، روان، انسان، خواب، مشتقّات و هم خانواده های آنها را بیابم و با توجّه به ویژگی های مشترک به پنج گروه: الف: چگونگی و حقیقت مرگ ب: شباهت خواب ومرگ ج: شیوه های بی نهایت مرگ د: اجتناب ناپذیری مرگ ه)وضعیت انسان بعد از مرگ؛ دسته بندی نمایم و در بارۀ هر یک توضیح دهم.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

حکمت‌های مرگ ازنظرگاه مولوی در مثنوی

پدیدة مرگ از جمله رازناکترین مسائل بشر است که معمای آن را به حکمت کس نگشوده و نگشاید. اندیشمندان از هر دستی و به هر نوع و بیانی در تعریف و تبیین آن کوشیدهاند و البته چنانکه باید بدین پرده راه نبردهاند. از این میان، مولانا جلالالدین محمد بلخی در مثنوی با نگاهی موشکافانه و راهگشا دربارة این مسأله بارها سخن رانده و در خصوص اینکه ماهیت مرگ چیست، چه گونههایی دارد؛ حکمتهای مرگ کدامند و نیز عبرت...

full text

حکمت‌های مرگ ازنظرگاه مولوی در مثنوی

full text

تبیین جایگاه عقل در مثنوی مولوی و دلالت‌های تربیتی آن

Survey of scientists and philosophers, specially those who are from rich and ancient culture of Iran, can lead to significant and useful results in education. Its most important result is lack of need to imported cultures and approaches which have colonial goals with themselves. In this study, ideas and instructions from Molana is surveyed and examined. Methodology in this research is analytic-...

full text

بررسی جایگاه تربیتی داستان حضرت نوح (ع) در مثنوی مولوی و انطباق آن با قرآن کریم

ارتباط عمیق مثنوی مولوی با قرآن، در میان آثار منظوم ادبیات فارسی بینظیر است. در مثنوی، حکایت‏های قرآنیِ زندگی پیامبران بهویژه داستان زندگی حضرت نوح (ع) که سرشار از آموزههای تربیتی و تعلیمی است، 49 بار به‌صورت مستقیم در 14 سوره بیان‌شده است. مولوی، تنها شاعر ادبیات فارسی است که به نام همسر نوح اشاره کرده و گوشهای از ناسازگاریهای این همسر را بیان نموده است. همچنین، او بر اساس آنچه در قرآن آمد...

full text

مثنوی مولوی و نیکلسن

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title:

پژوهشنامه تربیتی

جلد ۸، شماره ۳۴، صفحات ۱-۲۶

Keywords

مرگ فنا اجل جسم روان انسان خواب

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com